Đầu xuân về Ngọa Vân cùng tri ân Tam Tổ Trúc Lâm

12:00 | 21/02/2025

Nhằm đúng ngày 23 tháng giêng đầu xuân Ất Tỵ (20/2/2025), kỷ niệm 691 năm ngày viên tịch của Đệ nhất giáp tiến sĩ (Trạng nguyên), Đệ tam Tổ Thiền Phái Trúc Lâm - Huyền Quang, chương trình Giao lưu Văn hóa tri ân Tam Tổ Trúc Lâm đã tạo ra cơ duyên lành cho những người có tâm hội ngộ tại am Ngọa Vân, Chùa Ngọa Vân, Đông Triều, Quảng Ninh. Đây chính là vùng đất linh thiêng, Thánh địa Phật giáo và là nơi phát tích Nhà Trần, một trong những triều đại oanh liệt nhất của lịch sử Việt Nam.

Khu di tích Ngọa Vân

Sự kiện Giao lưu Văn hóa tri ân Tam Tổ Trúc Lâm chính là hoạt động thiết thực nhằm góp phần tôn vinh các giá trị văn hóa của tiền nhân và mở mang thêm hiểu biết cho mỗi chúng ta của hiện tại.

Thượng tọa Thích Đạo Hiển, Phó  Trưởng Ban thường trực Giáo hội Phật giáo Việt  (GHPGVN) tỉnh Quảng Ninh cùng chư vị tôn đức lãnh đạo GHPGVN của tỉnh; Đại đức Thích Quảng Hiển, Trưởng ban đại diện Phật giáo Thành phố Đông Triều tỉnh Quảng Ninh, cùng chư vị tôn đức và các vị trụ trì chùa tại địa phương đã tham dự chương trình.

Sự kiện còn có sự tham gia của ông Tô Thanh Sơn, Cố vấn cấp cao của Hội Nghệ nhân Việt Nam, Nghệ nhân làng Gốm Bát Tràng cùng các nghệ nhân làng gốm; nhà thơ thần đồng, Phó Chủ tịch Hội nhà văn Việt Nam Trần Đăng Khoa; ông Lê Hải, Chủ tịch Hội Liên hiệp văn học nghệ thuật thành phố Hải Phòng; ông Đinh Thường, Chủ tịch Hội Nhà văn TP Hải phòng; ông Nguyễn Sơn Nam, Phó chủ tịch Hội các dòng họ TP Hải phòng; ông Nguyễn xuân Toàn, Chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Quảng Ninh, cùng các nhà thơ nhà văn của tỉnh; Cư sĩ Thanh Chân, Trưởng đạo tràng thiền phái Trúc Lâm cùng các cư sĩ thuộc đạo tràng; Nữ cư sĩ Mai Thị Ngọc Dần, thuộc Hoa sơn tịnh thất, Sóc Sơn, Hà Nội; Nghệ sĩ ưu tú, Trưởng đoàn cải lương Việt Nam Trần Quang Khải; ông Trần Văn Khắc, Bộ Ngoại giao cùng anh em con cháu họ Trần.

NSUT, Trưởng đoàn cải lương trình bày trích đoạn vua cha dặn con

Chương trình giao lưu Văn hóa do 3 đơn vị phối hợp tổ chức gồm Viện nghiên cứu di sản Văn hóa với đại diện là ông Nguyễn Văn Hùng, chủ tịch Viện; Công ty cổ phần Văn hóa Ngọa Vân Yên Tử với đại diện là ông Trần Lâm, Chủ tịch Hội đồng quản trị, Tổng giám đốc Công ty; Câu lạc bộ Ngôi trường cuộc sống sắc màu tự nhiên với đại diện là họa sĩ Nguyễn Thái Tĩnh, Chủ nhiệm Câu lạc bộ.

Với mong muốn là phong phú thêm cho nội dung và ý nghĩa chương trình còn có nhóm “Trà Đông Lai” mang hương trà và lòng nhiệt tình về dâng Tam Tổ, đồng kính mời các đại biểu tham dự cùng thưởng thức hương vị Trà Việt.

Dịp này, Thượng tọa Thích Đạo Hiển, Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Trị sự Phật giáo tỉnh Quảng Ninh chia sẻ về công hạnh Tam Tổ Trúc Lâm và những đóng góp của Đệ Tam Tổ Huyền Quang với Đạo pháp và dân tộc. Song song, các đại biểu đã cùng nhau trò chuyện, chia sẻ về dòng chảy của Phật giáo Trúc Lâm xưa và nay; về vị trí Thánh địa Ngọa Vân am trong tâm thức người Việt… Đồng thời, các đại biểu và các khách mời tham dự thưởng thức một số tác phẩm thơ ca, nhạc về chủ đề Trúc Lâm; trích đoạn cải lương về Phật Hoàng Trần Nhân Tông và tham dự hoạt động giao lưu với họa sỹ về chủ đề Thiền trong thư pháp, hoạt động viết thư pháp và tặng chữ…

Nhà thơ Trần Đăng Khoa chia sẻ tại chương trình

Tam Tổ Trúc Lâm bao gồm Trần Nhân Tông, Pháp Loa và Huyền Quang là những bậc cao tăng có công lớn trong việc xây dựng và phát triển Thiền phái Trúc Lâm, dòng thiền mang đậm bản sắc dân tộc Việt Nam. Trong đó, Huyền Quang là vị tổ thứ ba, người đã tiếp nối con đường tu tập và hoằng dương Phật pháp tại vùng Đông Triều, nơi được xem là thánh địa của Phật giáo Trúc Lâm.

Trải qua bao thăng trầm lịch sử, vùng đất này dường như bị lãng quên, khoảng 15 năm trở lại đây, với sự quan tâm của cộng đồng Phật giáo và chính quyền địa phương, những di sản quý báu mới dần được khôi phục và phát huy.

Hoạt động tri ân năm nay mang ý nghĩa tưởng nhớ bậc tiền nhân, là dịp để cộng đồng cùng tìm hiểu sâu hơn về Phật giáo Trúc Lâm. Thông qua các buổi tọa đàm, giao lưu, người tham dự được lắng nghe những câu chuyện về triết lý sống, tư tưởng tu hành của các bậc tổ sư, cũng như ý nghĩa của Phật giáo trong đời sống người Việt từ xưa đến nay.

Ban Tổ chức trao quà lưu niệm cho các ni tăng tham dự chương trình

Theo những vị cao tăng nghiên cứu sâu về Thiền phái Trúc Lâm, vùng Đông Triều, Quảng Ninh chính là một trong những thánh địa quan trọng bậc nhất của Phật giáo Việt Nam. Đây không chỉ là nơi phát tích của nhà Trần, mà còn là nơi đức vua Trần Nhân Tông hóa Phật. Tuy nhiên, do những biến thiên lịch sử, trong một thời gian dài, khu vực này chưa được đầu tư đúng mức để trở thành trung tâm văn hóa tâm linh xứng tầm.

Bên cạnh việc tổ chức giao lưu, các nhà nghiên cứu cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản của Thiền phái Trúc Lâm. Đây không chỉ là trách nhiệm của Giáo hội Phật giáo Việt Nam mà của toàn xã hội. Việc tôn tạo, bảo vệ các di tích liên quan đến Tam Tổ Trúc Lâm góp phần giữ gìn giá trị văn hóa, thúc đẩy du lịch tâm linh, tạo thêm động lực phát triển kinh tế xã hội.

Thông qua chương trình giao lưu văn hóa, tâm linh lần này, Ban tổ chức mong muốn lan tỏa sâu rộng hơn những giá trị cốt lõi của Thiền phái Trúc Lâm, giúp cộng đồng hiểu hơn về một giai đoạn quan trọng trong lịch sử Phật giáo Việt Nam. Đồng thời, đây cũng là lời kêu gọi các cấp, ngành và toàn xã hội chung tay bảo vệ, gìn giữ những di sản quý giá của dân tộc.Đây là hoạt động văn hóa, tâm linh ý nghĩa liên quan tới Tam Tổ Trúc Lâm, giúp cộng đồng hiểu thêm về truyền thống Phật giáo Trúc Lâm, cũng như những giá trị văn hóa, tâm linh của người Việt từ xưa tới nay.

Cáp treo lên đỉnh Ngoạ Vân

Chia sẻ về dòng chày của Trúc Lâm phật giáo xưa và nay, TS. Bùi Hữu Dược, nguyên Vụ trưởng Vụ Phật giáo, Ban Tôn giáo Chính phủ nhấn mạnh, nghiên cứu sâu về lịch sử Việt và lịch sử tôn giáo Việt Nam, cho thấy, TP. Đông Triều là vùng đất chứa đựng nhiều giá trị văn hóa, lịch sử gắn liền với thăng trầm của đất nước. Đây còn là vùng đất thiêng có Thái miếu triều Trần và Thánh địa Phật giáo Việt Nam là Ngọa Vân am, nơi Đức vua - Phật Hoàng Trần Nhân Tông tu Phật những ngày cuối cùng và nhập Niết bàn, được dựng Phật Hoàng tháp tại đây.

TS Bùi Hữu Dược, nguyên Vụ trưởng Vụ Phật giáo, Ban Tôn giáo Chính phủ

Theo TS Bùi Hữu Dược, các nghiên cứu cũng khẳng định khát vọng của người Việt muốn thông qua tôn giáo, đặc biệt là Phật giáo, để giải quyết các vấn đề trong đời sống xã hội, được thể hiện rõ nét trong thời Trần. Vua Trần Nhân Tông không chỉ là một vị vua anh hùng trong cuộc chiến chống giặc ngoại xâm, mà còn là một bậc minh quân biết vận dụng Phật giáo để gắn kết, ổn định và phát triển xã hội, quan hệ ngoại giao với các nước lân cận.

Cũng theo TS Dược, đỉnh Ngọa Vân được coi là một trong những điểm linh thiêng, giúp các bậc minh quân như vua Trần Nhân Tông suy ngẫm về vận mệnh của đất nước và nhân dân. Tại đây, vua Trần Nhân Tông đã từ bỏ ngai vàng để tu hành, tìm kiếm con đường đưa đất nước và nhân dân đến hạnh phúc, an lạc. Tri ân công hạnh của Tam Tổ Trúc Lâm, có nhiều đặc sắc mà Tam Tổ đã để lại cho hậu thế, trong đó không thể không nói đến thơ và văn của Tam Tổ, những bài thơ đậm chất thiền của Phật giáo, thực tế mà sâu sắc để gần 800 năm qua vẫn còn nguyên giá trị của đời sống xã hội như bài “Cư trần lạc đạo” của Sơ Tổ Trần Nhân Tông chỉ có 4 câu mà nói hết được cốt tủy của tu Phật. "Chính vì thế, hoạt động Giao lưu văn hóa tâm linh tri ân Tam Tổ Trúc Lâm lần này có ý nghĩa quan trọng, góp phần lan tỏa giá trị văn hóa, tâm linh Phật giáo Trúc Lâm từ quá khứ đến hiện tại, đồng thời giúp cộng đồng hiểu rõ hơn về cội nguồn và những giá trị của Phật giáo Trúc Lâm, cũng như những giá trị văn hóa, tâm linh của người Việt”, TS Bùi Hữu Dược nói./.

Thành phố Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh, vùng đất chứa đựng nhiều những giá trị, gắn liền với sự thăng trầm của đất nước, Đông Triều còn là vùng đất thiêng nơi có Thái miếu triều Trần và Thánh địa Phật giáo bậc nhất Việt Nam là Ngọa Vân am nơi Đức vua - Phật Hoàng Trần Nhân Tông tu Phật những ngày cuối cùng và nhập Niết bàn, được dựng “PHẬT HOÀNG THÁP” tại đây. Hoạt động Giao lưu tri ân Tam Tổ Trúc Lâm diễn ra trong hai ngày với nội dung: Tối ngày 20/2/2025 là hoạt động Giao lưu văn hóa với những nội dung hướng về đề cao Công hạnh  Tam Tổ Trúc Lâm và những đóng góp của Đệ Tam Tổ Huyền Quang với Đạo pháp và dân tộc.

Sáng ngày 21/2/2025 là hoạt động Lễ dâng hương kính Phật, kính Tổ tại chùa và Ngọa Vân am giúp cộng đồng hiểu hơn về một giai đoạn quan trọng trong lịch sử Phật giáo Việt Nam. Đồng thời, đây cũng là lời kêu gọi các cấp, ngành và toàn xã hội chung tay bảo vệ, gìn giữ những di sản quý giá của dân tộc.

Việt Hà