"Có tỉnh làm được 200km cao tốc nhưng cả vùng Đông Nam Bộ 10 năm qua chỉ làm được 50km"

Đông Nam Bộ là vùng có tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh rất rõ, có đóng góp quan trọng vào thành quả chung của đất nước - Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu đánh giá tại hội nghị triển khai Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết 24 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Đông Nam Bộ và xúc tiến đầu tư vùng sáng 26/11.

"Tư duy mới, đột phá mới, giá trị mới"

Tại hội nghị, Thủ tướng dành nhiều thời gian phân tích sâu về "tư duy mới, đột phá mới, giá trị mới" giúp khu vực Đông Nam Bộ phát triển mạnh mẽ.

Theo Thủ tướng, "tư duy mới" là tư duy tự lực, tự cường, đi lên từ bàn tay, khối óc, khung trời, cửa biển của mình, không trông chờ, ỷ lại, dựa vào nội lực là cơ bản, chiến lược, lâu dài. Nội lực là con người, thiên nhiên, truyền thống lịch sử, văn hoá, tinh thần đoàn kết… Từ đó, tạo ra những sản phẩm không chỉ là "Made in Việt Nam, by Việt Nam".

"Sản phẩm của chúng ta phải là trí tuệ, năng lực, bản lĩnh của con người Việt Nam", Thủ tướng nói.

Tư duy mới đồng thời cũng là phải xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ nhưng tích cực, chủ động hội nhập sâu rộng, toàn diện, thực chất, hiệu quả. Tư duy mới là biến không thành có, biến khó thành dễ, biến không thể thành có thể.

Bên cạnh đó, nội lực cần kết hợp với ngoại lực (là vốn, công nghệ, quản lý, thể chế…), sức mạnh dân tộc kết hợp với sức mạnh thời đại, kết hợp sức mạnh doanh nghiệp trong nước với ngoài nước. Bởi có những vấn đề Việt Nam đang gặp phải như chống biến đổi khí hậu, dịch bệnh, an ninh mạng… mà không thể một mình giải quyết. Những vấn đề toàn cầu cần có tư duy, cách tiếp cận toàn cầu, đề cao chủ nghĩa đa phương, kêu gọi đoàn kết quốc tế.

Thủ tướng xem không gian quy hoạch thành phố mới Bình Dương - Ảnh: VGP

Về "đột phá mới", Thủ tướng cho rằng, đó là cách thức, phương thức huy động các nguồn lực.

Thủ tướng đánh giá nguồn lực hiện có so với một đất nước 100 triệu dân, so với yêu cầu cuộc sống, mặt bằng chung của thế giới còn thấp. Việt Nam là nước đang phát triển, nền kinh tế đang chuyển đổi thì phải huy động nguồn lực bằng nhiều phương thức, cách làm khác nhau. Do đó, phải có cơ chế chính sách đột phá, đây cũng chính là nguồn lực.

Nhắc lại các cuộc làm việc với địa phương thời gian qua, Thủ tướng cho biết, trước các kiến nghị của địa phương về hỗ trợ nguồn vốn, ông đều nêu rõ, nguồn lực đã được phân bổ hết, để có thêm vốn, ngoài dựa vào khoản tăng thu, tiết kiệm chi thì cơ chế, chính sách chính là nguồn lực. Cơ chế, chính sách đó phải xuất phát từ thực tiễn, bám sát thực tiễn, tôn trọng thực tiễn khách quan, cơ chế, chính sách phải ổn định.

"Trong quá trình triển khai, các địa phương, doanh nghiệp vướng gì, cần đề xuất rõ, luật nào, nghị định nào bị vướng, từ đó, phân cấp để xử lý", Thủ tướng nói.

Về huy động nguồn lực từ hợp tác công tư, Thủ tướng gợi ý 3 mô hình hợp tác công tư. Một là lãnh đạo công, quản trị tư các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao. Lãnh đạo công là xây dựng cơ chế, chính sách, luật pháp, phát triển hạ tầng đến chân các khu này, còn quản trị tư là giao cho tư nhân quản trị. Thứ hai là đầu tư công, quản trị tư. Thứ ba là đầu tư tư, sử dụng công.

"Hợp tác công tư có nhiều hình thức, chúng ta phải sáng tạo, năng động, phải quyết tâm làm", Thủ tướng nói và nêu dẫn chứng, thời gian vừa qua, có tỉnh làm được 200 km cao tốc nhưng cả vùng Đông Nam Bộ trong 10 năm qua chỉ làm được 50 km cao tốc. "Đây là vấn đề mà các đồng chí cần suy nghĩ, không ai làm thay chúng ta được", Thủ tướng lưu ý.

Người đứng đầu Chính phủ tán thành với ý kiến xây dựng trung tâm tài chính trong vùng Đông Nam Bộ để huy động nguồn lực hay Quỹ phát triển hạ tầng như đề xuất của lãnh đạo TP.HCM. Thủ tướng giao các bộ, ngành liên quan nghiên cứu triển khai.

Thủ tướng cũng nêu rõ đột phá mới về khoa học, đổi mới sáng tạo, giáo dục và đào tạo, phong trào lập nghiệp, tăng năng suất lao động phải trở thành xu thế phát triển.

Ngoài ra, còn phải đột phá về hỗ trợ người dân, doanh nghiệp phát triển nhanh, bền vững thông qua đơn giản hoá thủ tục hành chính, chính sách phải ổn định, phải hỗ trợ người dân, doanh nghiệp đa dạng hoá sản phẩm, đa dạng hoá thị trường, đa dạng hoá chuỗi cung ứng. Đồng thời, phải thu hẹp khoảng cách giàu nghèo, nhà ở cho công nhân, nhất là công nhân ở các khu công nghiệp, chăm lo người có công với cách mạng.

Về "giá trị mới", Thủ tướng cho biết, vừa qua, tốc độ tăng trưởng GDP, tốc độ tăng thu nhập bình quân đầu người của vùng Đông Nam Bộ đã giảm so với các vùng khác. Do đó, giá trị mới là mang lại tốc độ tăng trưởng nhanh hơn, giá trị đóng góp cho GDP cao hơn.

Theo đó, thu nhập bình quân đầu người, chỉ số phát triển con người phải cao hơn, ngang tầm khu vực, các nước phát triển. Hạ tầng kết nối vùng, cả nước, khu vực cũng như quốc tế phải tốt nhất. Phải khắc phục bằng được những vấn đề tồn tại mà người dân bức xúc như vấn về biến đổi khí hậu, môi trường.

Một giá trị mới nữa, theo Thủ tướng là Đông Nam Bộ cần đẩy mạnh chuyển đổi số, phát triển xanh, bền vững, bao trùm, tiêu biểu cả nước, góp phần vào thực hiện cam kết về phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, làm hình mẫu cho các vùng khác.

Dành 413.000 tỷ đồng đầu tư 772 km đường cao tốc cho Đông Nam Bộ

Phát biểu tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải (GTVT) Nguyễn Văn Thắng cho biết, vùng Đông Nam Bộ có đầy đủ 5 phương thức vận tải bao gồm: đường bộ, đường sắt, đường thủy nội địa, hàng hải và hàng không.

Theo Bộ Trưởng Bộ GTVT, hiện hệ thống hạ tầng cảng biển và đường thủy nội địa đã cơ bản đáp ứng nhu cầu vận tải. Hạ tầng hàng không sẽ cơ bản đáp ứng nhu cầu vận tải sau khi đưa vào khai thác Cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1, nhà ga T3-Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất và nâng cấp sân bay Côn Đảo.

Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thắng phát biểu tại hội nghị - Ảnh: VGP

Tuy nhiên, dự báo nhu cầu vận tải trong giai đoạn đến năm 2030 cho thấy vùng Đông Nam Bộ có nhu cầu vận tải vượt xa so với năng lực đáp ứng của hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông. Các quốc lộ chính yếu (QL1, QL13, QL51, QL22, QL14) có nhiều đoạn đã mãn tải, trong khi hệ thống cao tốc liên vùng, hướng tâm, vành đai, các tuyến nối cảng biển, cảng hàng không và các cửa khẩu quốc tế là trục xương sống của hệ thống đường bộ đang triển khai rất chậm, chỉ mới đưa vào khai thác 95 km/911 km cao tốc theo quy hoạch.

"Điều này dẫn đến tình trạng ùn tắc giao thông, đặc biệt tại các cửa ngõ ra vào thành phố, tại các tuyến kết nối đến cảng biển, cảng hàng không ngày càng nghiêm trọng. Hệ thống đường bộ, đường sắt đô thị vẫn là nút thắt ảnh hưởng đến sự phát triển và năng lực cạnh tranh của vùng", Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh.

Bộ trưởng Bộ GTVT cho biết, trong giai đoạn 2021-2030, mục tiêu là nâng tổng số km đường bộ cao tốc vùng Đông Nam Bộ đạt 772 km, trên cơ sở Quy hoạch mạng lưới đường bộ đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Bộ GTVT dự kiến tổng nhu cầu vốn đầu tư cho các tuyến đường bộ cao tốc kết nối vùng Đông Nam Bộ khoảng 413.000 tỷ đồng.

Trong đó, giai đoạn 2021-2026, tập trung đầu tư hoàn thành các tuyến đường bộ cao tốc quan trọng có tính chất liên vùng và kết nối với sân bay Long Thành, cảng Cái Mép-Thị Vải với tổng nhu cầu vốn khoảng 167.746 tỷ đồng.

Giai đoạn còn lại, phấn đấu hoàn thành đầu tư xây dựng các tuyến đường bộ cao tốc, vành đai trong vùng theo quy hoạch được duyệt cụ thể là đường Vành đai 4 TP.HCM và các tuyến cao tốc, với tổng nhu cầu vốn đầu tư khoảng 250.165 tỷ đồng.